این نرم افزار با اقتباس از کتاب خطی مرجع قرابادین کبیر عقیلی خراسانی با علم به ماهیت و خواص ادویه مفرده و مرکبه که در حوزه علم داروگیاهشناسی قرار میگیرد. داروگیاهشناسی شناخت ادویه یا داروهای گیاهی است. در این دانش، ادویه به دو بخش ادویه مفرد و ادویه مرکب یا قرابادین تقسیم میشود. شناخت و ترکیب قرابادین یا اقراباذین یا قراباذین از دانشهای وابسته به داروشناسی یا صیدنه است.
روند رو به رشد طب سنتی و مکمل در جهان
طب سنتی از قدیمیترین شیوههای درمانی در جوامع بشری است که خیلی پیشتر از طب مدرن مورد استفاده ملل مختلف بوده و رشد و نمو خود را مدیون سنت، فرهنگ و آداب و رسوم ملل مختلف است.
اگر چه طب مدرن نیز به طور بسیار گستردهای رشد و نمو داشته اما طب سنتی هنوز در بسیاری از کشورها جایگاه خود را حفظ کرده است.
طب سنتی در چند دهه اخیر رشد فزایندهایی داشته است. مردم بسیاری از کشورها امروزه به دنبال یافتن شیوههایی از درمانهای طبیعی هستند تا علاوه بر درمان بیماریهایشان، عاملی برای پیشگیری از ابتلا به بیماریها باشد. رشد تقاضا در این زمینه چه از طرف مردم، چه صنایع نشان دهنده جایگاه قابل ملاحظهٔ طب سنتی در عرصه بهداشت و درمان است، که توجه و حمایت بیشتر دولتمردان و جوامع علمی- دانشگاهی را به خود معطوف داشته است.
طب سنتی دانش و مهارت حفظ سلامتی به شیوهای کل انگارانه است، این شیوه ریشه در تئوریهای بومی و قومی، اعتقادات و باورها و تجربهٔ ملتها دارد که نسل به نسل تا به امروز منتشر شده و به ما رسیده است.
طب سنتی شامل مجموعهای از شیوههایی است که به حفظ سلامتی و درمان بیماریها میانجامد و رابطهٔ تناتنگی با گیاهان، حیوانات، مواد معدنی و تکنیکهای فیزیکی دارد.
طب سنتی در جوامع در حال توسعه از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار است و روند رشد آن در کشورهای توسعه یافتهٔ صنعتی بسیار سریع است:
▪ چین، در حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد کل گیاهان دارویی مورد مصرف مردم جهان را تولید میکند.
▪ در گینه، نیجریه و زامبیا درمان ۶۰ درصد از کودکان مبتلا به مالاریا از طریق داروهای گیاهی صورت میگیرد.
ز در اروپا، آمریکای شمالی و دیگر کشورهای صنعتی، بالغ بر ۵۰ درصد مردم از درمانهای مکمل و جایگزین، حداقل یکبار استفاده کردهاند.
▪ در سانفرانسیسکو، لندن و آفریقای جنوبی، ۷۵ درصد مبتلایان به ویروس HIV ، از طب سنتی و طب مکمل و جایگزین برای درمان استفاده میکنند.
▪ ۷۰ درصد جمعیت کانادا از درمانهای مکمل حداقل یکبار برای درمان استفاده کردهاند.
▪ در آلمان ۹۰ درصد جمعیت از درمانهای طبیعی استفاده میکنند و تعداد متخصصان و پزشکانی که آموزشهای مرتبط با طب سنتی و درمانهای طبیعی را گذراندهاند در سالهای ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۰ بالغ بر ۱۰ هزار و ۸۰۰ نفر بوده است.
▪ ۱۵۸ میلیون نفر از جمعیت بزرگسال آمریکا از طب مکمل بهرهبردهاند. بودجهای که در سال ۲۰۰۰ در این کشور صرف درمانهای طبیعی و طب مکمل شده قریب به ۱۷ بیلیون دلار آمریکا بوده است.
▪ دولت انگلیس برای طب سنتی و طب مکمل، سالانه در حدود ۲۳۰ میلیون دلار هزینه میکند.
بطور کلی بازار جهانی سالانه بالغ بر ۶۰ بیلیون دلار صرف داد و ستد داروهای گیاهی، گیاهان دارویی و درمانهای طبیعی میکند.
● ایمنی و تاثیرگذاری
شواهد علمی مرتبط به آزمایشهای بالینی که بهطور تصادفی توسط کارشناسان انتخاب شده، نشان میدهد که ایمنی و سودمندی طب سوزنی و مصرف داروهای گیاهی و همینطور درمانهایی که نیازمند به مهارت یدیاند، ثابت شدهاند اما اثبات ایمنی و سودمندی برخی گیاهان دارویی و شیوههای درمانی، مستلزم صرف زمان و هزینه بیشتری است.
عدم کنترل و استفاده نابجا از طب سنتی و شیوههای متنوع آن اثرات سوء و خطرناکی را به همراه خواهد داشت. به عنوان مثال گیاه Ephedra در چین برای درمان تنگی نفس مورد استفاده دارد، اما در آمریکا این گیاه به عنوان دارویی رژیمی مورد استفاده بیماران قرار میگیرد و مصرف بیشاز اندازه آن موجب حملات قلبی، سکته و مرگ میشود.
نمونهٔ دیگر این بیاحتیاطی در بلژیک رویداد. بهطوری که بر اثر مصرف گیاه نامناسب برای درمان لاغری، ۷۰ نفر نیازمند پیوند کلیه و یا دیالیز شدند.
علاوه بر ایمنی گیاهان دارویی، معضل دیگر، مربوط به سودهای بسیار کلانی است که بازار گرم خرید و فروش داروهای گیاهی و گیاهان دارویی نسیب سرمایهگذاران میکند. این سودهای کلان خود تهدیدی بزرگ برای جوامع بهخصوص مصرفکنندهها، محسوب میشود چرا که باعث طمع سرمایهگذاران و برداشتهای زودهنگام محصولات گیاهی و گیاهان دارویی خواهد شد. این امر علاوه بر کاهش اثربخشی و سودمندی گیاهان دارویی، موجبات انقراض و از بین رفتن گونههای مختلف گیاهی را فراهم میآورد.
● شیوهها و محصولات آزموده شده
▪ ماده اولیه ۲۵ درصد داروهای مدرن (شیمیایی) از گیاهان دارویی که بهصورت سنتی مورد استفاده قرار میگیرند، تهیه میشود.
▪ طب سنتی تاثیرات قابل توجهای را در تسکین درد بعد از جراحیها، کاهش حالت تهوع بانوان باردار، تسکین و کاهش حالت تهوع و استفراغ بیمارانی که تحت شیمیدرمانی قرار گرفتهاند به اثبات رسانده است.
▪ یکی از شیوههای درمانهای طبیعی، یوگا، باعث کاهش تنگی نفس (آسم) میشود. و تکنیکهای تای چی Tai Ji ترس افراد سالخورده را از افتادن، به طور قابل ملاحظهای از بین میبرد.
علاوهبر این طب سنتی قادر است بیماریهای مسری و عفونی را نیز تحت کنترل خود درآورد. بهعنوان مثال گیاه دارویی آنواآرتمیسیا در چین به عنوان یکی از موثرترین مواد برای از بین بردن مالاریا است و سالانه مانع از مرگ یک میلیون بیمار مبتلا به مالاریا میشود که اغلب آنها را کودکان تشکیل میدهند. همچنین تحقیقات دانشمندان آفریقای جنوبی بر روی گیاه Sutherlardia Microphylla اثرات موثر این گیاه را بر افزایش انرژی، اشتها و ظاهر بیماران مبتلا به ایدز داشته است.
● تلاشهای WHO به منظور توسعهٔ ایمنی و اثربخشی طب سنتی
سازمان بهداشت جهانی، استراتژی جامع خود را در مورد طب سنتی برای اولین بار در سال ۲۰۰۲▪ به جهانیان ارائه داد. این استراتژی برای همیاری و مساعدت با کشورهای مختلف در زمینه ارتقای سطح کیفی و کمی طب سنتی طراحی شده است.
۱) توسعه سیاستها و خطمشی دولتها برای ارزیابی و نظامندکردن طب سنتی و شیوههای متنوع طب مکمل و جایگزین.
۲) تضمین قابلیت و خاصیت طب سنتی و درمانهای مکمل و جایگزین بخصوص گیاهان دارویی
۳) شفاف سازی مفهوم «درمانشناسی» در طب سنتی و درمانهای مکمل و جایگزین برای تولیدکنندگان و مصرفکنندگان این نوع داروها.
۴) و در نهایت جمعآوری اطلاعات مربوط به طب سنتی و درمانهای وابسته به آن.
در حال حاضر، سازمان بهداشت جهانی از مطالعات و تحقیقات بالینی ضدمالاریا در ۳ کشور آفریقایی حمایت میکند. این تحقیقات نتایح بسیار روشنی در مورد پتانسیلهای گیاهان بر علیه مالاریا به دست دادهاند.
همکاریهای دیگر این سازمان، در کشورهای بورکینافاسو، کنگو، گینه، مالی، نیجریه، کنیا، اوگاندا و زیمباوه در حال اجراست. در این مناطق تحقیقاتی در مورد تاثیر گیاهان بر درمان ایدز، مالاریا، کمخونی (سلولهای داسی شکل) و دیابت صورت میگیرد.
در سال ۲۰۰۳ این سازمان حمایتهایی را در مورد تسهیل فرایند توسعه و معرفی طبسنتی و درمانهای مکمل بهوسیله دورههای تحصیلی در فلیپین فراهم کرد. و تعلیم و تربیت فروشندگان محصولات طبسنتی و داروهای مکمل را در سه کشور چین، مغولستان و ویتنام در دستور کار خود قرار داده است.
● الویتها در توسعه و ترفیع جایگاه طب سنتی
بیش از یکسوم جمعیت کشورهای درحال توسعه گرفتار کمبود داروهای حیاتی و ضروری برای درمان بیماریهایشان هستند. فراهم کردن بستری مناسب برای ایجاد امنیت و سودمندی طبسنتی و درمانهای طبیعی باعث سهولت دسترسی مردم به درمانهای طبیعی و حفظ و برابری سلامتی برای عموم مردم جهان است.
در حالیکه چین، کره و ویتنام، تمامی ظرفیتهای طب سنتی را در سیستم درمانی خود نهادینه کردهاند، متاسفانه بسیاری از کشورها هنوز در حال جمعآوری شواهدی برای استاندارد بودن این نوع از درمان در جهان هستند.
نویسنده: آمنه فرخی
طرز تهیه چای ( دمنوش) سنتی ایرانی: بعد از مخلوط کردن، مواد را روی حرارت کم قرار دهید تا به نقطه جوش برسد، سپس قوری را روی حرارت غیر مستقیم( کتری یا سماور) قرار داده، 15 دقیقه دم بکشد، صاف نموده و مصرف کنید.
توجه: دمنوش هرچه بیشتر دم بکشد، بهتر است. دمنوش بعد از دم کشیدن به مدت طولانی (چند روز) قابل مصرف است. کتری یا قوری بایستی مسی یا رویی باشد.
۱- دمنوش گل گاو زبان و سنبل طیب:
مواد:گل گاو زبان(4 قاشق مرباخوری)، سنبل طیب(1 قاشق مرباخوری)، لیمو عمانی(1عدد)، آب سرد(2لیوان)، مقداری نبات.
خواص : طبیعت گرم و تر،آرام بخش اعصاب، خواب آور، رفع سردردهای عصبی، رفع دردهای کلیوی، ضد سودا و صفرا ، ضد قولنج و اسپاسم، ضد تشنج و صرع، تقویت قوه باء.
۲- دمنوش بهلیمو و زیرفون:
مواد: بهلیمو( 1قاشق مرباخوری)،زیرفون(1قاشق غذاخوری)، آب سرد(2لیوان) ، مقداری نبات.
خواص: طبیعت گرم، ضد سرماخوردگی، ضد ناراحتی عصبی، ضد تشنج، ضد نقرس، ضد سیاتیک، ضد غلظت خون، ضد رماتیسم، خوابآور شب، ضد میگرن، آرام بخش، ضد طپش قلب، ضد سردرد، تقویت حافظه، تقویت معده، ضد آسم، پایین آورنده فشار خون، ضد اسهال، شستشو دهنده کلیه.
۳- دمنوش بادرنجبویه و زیرفون: مواد: بادرنجبویه(1 قاشق مرباخوری)، زیرفون(1قاشق غذاخوری)،آب سرد( 2لیوان)، مقداری نبات.
خواص: طبیعت خیلی گرم، در بعضی مزاجها بالا برنده قوی فشار خون، مقوی قلب و اعصاب، خونساز، تقویت کننده سلولهای مغزی، فوقالعاده آرامبخش است، مقوی مغز، ضد صدای گوش، خوابآور، نشاط آور، ضد بیماریهای کلیه، ضد خوابهای وحشتناک، ضد بوی دهان.
۴- دمنوش بابونه:
مواد: بابونه( 1قاشق غذاخوری)، آب سرد( 2لیوان)، مقداری نبات.
خواص: طبیعت معتدل و دیم آن گرم و خشک، آرام بخش اعصاب، تقویت معده و روده، ضد تب، ضد انگل، ضد یبوست، مقوی اعصاب و مغز، اشتهاء آور، ضد بلغم وصفرا، شستشو دهنده بسیار قوی کلیهها.
۵- دمنوش بهلیمو:
مواد: بهلیمو( 1قاشق غذاخوری)، آب سرد( 2لیوان)، مقداری نبات.
خواص: طبیعت گرم، خوابآور شب، آرام بخش، ضد میگرن، ضد سردرد، ضد طپش قلب، تقویت حافظه، ضد نفخ، تقویت معده، ضد آسم.
۶- دمنوش دارچین:
مواد: دارچین( چند قلم آسیاب نشده)، آب سرد( 2لیوان)، مقداری نبات.
خواص: طبیعت گرم و خشک، محرک اعصاب، شستشو دهنده کلیه، دفع رطوبت اخلاط رطوبتی، مفرح، تقویت قوه باء، ضد پا دردهای رطوبتی، اشتها آور، ضد دلهره، ضد بوی دهان، تقویت کبد و معده (تاثیر آن تا 15 سال در بدن میماند).
۷- دمنوش زنجبیل:
مواد: زنجبیل کوبیده( 1قاشق مرباخوری)، آب سرد( 2لیوان)، مقداری نبات.
خواص: طبیعت گرم و خشک، بالابرنده فوری فشار خون، ضد ضعف اعصاب، تقویت حافظه، ضد رطوبت مزاج، ضد بلغم و صفرا، خونساز، ضد درد مفاصل، تقویت قوه باء، مقوی جهاز هاضمه، ضد سم غذایی، مقوی معده، مسکن، مقوی قوای رئیسه بدن،تنظیم ادرار.
ادامه مطلب: http://www.tebbehirani.blogfa.com/cat-13.aspx
قرابادین
علم به ماهیت و خواص ادویه مفرده و مرکبه که در حوزه علم داروگیاهشناسی قرار میگیرد. داروگیاهشناسی شناخت ادویه یا داروهای گیاهی است. در این دانش، ادویه به دو بخش ادویه مفرد و ادویه مرکب یا قرابادین تقسیم میشود. شناخت و ترکیب قرابادین یا اقراباذین یا قراباذین از دانشهای وابسته به داروشناسی یا صیدنه است.
قرابادین از ریشه سریانی gra¦fidion به معنای رساله مختصر است. این دانش به ترکیب داروهای مفرد با یکدیگر میپردازد. به کتابهایی که درباره شناخت داروها و ترکیبات آنها نوشته میشود نیز «قرابادین» میگویند. پزشکان مسلمان در داروگیاهشناسی و داروسازی از طب یونانی و به ویژه آثار جالینوس بسیار تأثیر گرفتند.
در این مقاله نخست به کتب و رسالاتی میپردازیم که درباره دانش قرابادین نوشته شدهاند و درباره نویسندگان مهم هر کدام نیز شرحی میدهیم. برخی از این کتابها به نام قراباذین یا اقراباذین مشهورند و تعدادی نیز با نامی دیگر نامگذاری شدهاند که درباره فن قراباذین هستند. همچنین کتابهایی که مأخذ علم طب هستند و به فن داروسازی نیز پرداختهاند معرفی میشوند.
√ قراباذین تألیف شاپور بن سهل گندیشاپوری: این اثر نخستین اثری است که به قراباذین مشهور بوده است. کتاب 22 باب دارد و تا سده ششم هجری، که کتاب معروف ابن تلمیذ تألیف شد، بسیار مورد استناد بوده است.
√ قراباذین اثر امینالدوله بن تلمیذ. این کتاب در قرن ششم هجری تألیف شد و کتاب مشهور شاپور بن سهل را از رونق انداخت .
√ قراباذین اثر موسی بن عازار یهودی که آن را برای خلیفه فاطمی نگاشت.
√ قرابادین از ماسویه ماردینی، که فارماکوپه این اثر را به لاتینی برگرداند و کتابی طبی دارویی بر اساس آن نوشت.
√ قرابادین اعظم تألیف حکیم محمد اعظمخان (چاپ شده در 1315 ق در دهلی).
√ قرابادین اعظم و اکمل اثر جلالالدین امردهی که به شیوه الفبایی تنظیم شده است (چاپ دهلی، 1315 ق).
√ قرابادین جلالی تألیف جلالالدین امردهی (چاپ لکنهو، 1302 ق).
√ قراباذین ذکایی از ذکاءالله خان بن اسحاق بن اسماعیل خاقانی مشهور به الدیار الدهلی محمد بقاخان (چاپ دهلی، 1302 ق).
√ قرابادین سلطانی از حکیم میرزا احمد (چاپ هند، 1893م).
√ قرابادین شفایی تألیف مظفر محمدالحسینی معروف به حکیم شفایی (متوفی 963 ق). آنژدوسن ژوزف این کتاب را به نام فارما کوئپاپریسکا به لاتینی ترجمه و در سال 1681 م در تولوز منتشر کرد.
√ قرابادین صالحی اثر محمد صالح بن هروی قاینی. نام دیگر کتاب تحفهالصالحین است که در 1284 ق در تهران منتشر شد.
√ قرابادین قادری از حکیم محمداکبر حاجی محمد قصیم معروف به شاه ارزانی است. این کتاب در سال 1126 ق تألیف شد. در آن شاه ارزانی برای هر بیماری دارویی ترکیبی توصیه کرده است (چاپ لکهنو، 1914م).
√ قرابادین کبیر یا مجمع الجوامع و ذخائر الترکیب، تألیف سید محمد حسینخان عقیلی علوی خراسانی (چاپ کلکته، 1275 ق).
√ اقرابادین همدرد از حکیم حاجی عبدالحمید دهلوی (چاپ کراچی، 1968 م).
√ اقراباذین فی علم طب الخیل از نویسندهای نامشخص در قرن هفتم هجری. این کتاب درباره بیماریها و درمان اسبهای اصیل با داروهای ترکیبی است.
√ الاîقراباذین تألیف ابن سرابیون به روایت الحاوی و الصیدنه.
√ کتاب الاقراباذین الکبیر اثر شاپور بن سهل که درباره پادزهرهاست.
√ اقراباذین از ابونصر بن ابی زید صحاربخت به روایت کتاب الصیدنه از بیرونی.
√ کتاب الاîقراباذین یا کتاب الاîقراباذین الکبیر از محمد بن زکریای رازی. این اثر مشتمل بر 62 باب است. رازی با آزمایش داروها و مواد، میراثی برای دیگر پژوهشگران طب باقی گذاشته است.
√ کتاب الاîقراباذین تألیف ابوالحسن سهلان بن عثمان.
√ ترکیب الادویه اثر جالینوس و ترجمه سریانی حنین بن اسحاق. حبیش بن حسن اعسم این اثر را به عربی برگرداند.
√ الدستور البیمارستانی، از ابوالفضل بن ابیالبیان اسرائیلی در شام و عراق.
√ اصول ترکیب الادویه و قوانین ترکیب الادویه القلبیه تألیف ابوحامد نجیبالدین سمرقندی (متوفی 681 ق).
√ ما لا یسمع الطبیب اثر یوسف بن اسماعیل خویی معروف به ابنالکبیر. این کتاب در 711 ق درباره ادویه مفرد و مرکب و به عربی نوشته شده است.
√ اختیارات بدیعی تألیف علی بن حسین انصاری معروف به زینالدین عطار درباره داروهای مفرد و قرابادین به فارسی. این کتاب در 770 ق به نام شاهزاده بدیعالجمال در دو مقاله تألیف شده است.
√ میزان الطب اثر میر محمد ارزانی که در سه مقاله و درباره داروهای مفرد و مرکب، بیماریها و درمانشان نگاشته شده است.
√ مجربات الاکبر تألیف میر محمد ارزانی در چند باب و درباره داروهای قرابادین.
√ جامع الجوامع از کمالالدین گیلانی از پزشکان دوران شاه عباس صفوی. این کتاب در 40 فایده و درباره انواع داروهای مفرد و مرکب نگاشته شده است. نویسنده طریقه استفاده از هر کدام را نیز بیان کرده است.
√ تحفه المؤمنین تألیف حکیم محمد مؤمن حسینی تنکابی، معروف به حکیم مؤمن، پزشک معاصر شاه سلیمان صفوی، که درباره شناخت داروهای مفرد و قراباذین است.
√ الصیدنه فی الطب اثر ابوریحان بیرونی که به داروهای ترکیبی و مفرد در طبابت میپردازد. این کتاب از مآخذ مهم داروشناسی پزشکی به شمار میآید.
√ کتاب فی صنعه الادویه المرکبه المختاره المتعمد علیها فی العلاج و المارستان تألیف شاپور بن سهل و در 25 باب.
√ التریاق اثر ابن سرابیون. وی در این کتاب روش ساخت معجونهایی را آورده است که در نسخه لاتینی آن معجونهای برزویه نامیده شده است. این نام لاتینی حکایت از تأثیرپذیری ابن سرابیون از برزویه طبیب دارد.
√ کتاب فی اسرار الادویه المرکبه از حنین بن اسحاق.
√ کتاب ترکیب الادویه تألیف احمد بن ابی اشعث فارسی.
√ رساله ادویه مرکبه از ابوبکر عبیدالله بن ابی الفرج معروف به ابن المارستانیه.
√ ترکیب ادویه مرکبه تألیف حبیش بن حسن اعسم دمشقی.
√ طب الملکی تألیف علی بن عباس مجوسی اهوازی. مقاله دهم این کتاب مرجع پزشکی سنتی، درباره داروسازی و انواع ادویه است.
√ قانون فی الطب اثر حکیم بوعلی سینا. کتاب پنجم قانون در قراباذین است. کتابی که مشتمل بر یک مقدمه، دو جمله و چند گفتار است. در این کتاب ارزشمند نکاتی مهم به چشم میخورد. شیخ الرئیس خطرهای ناشی از مصرف بیجای داروها را متذکر شده است. وی داروها را نخست بر حیوانات میآزمود. بوعلی داورهایی چون ریواس و کافور را در داروهای ترکیبی به کار میبرد.
√ مفاتیح العلوم اثر خوارزمی، وی در مقاله دوم و باب سوم از فصل ششم به قرابادین میپردازد.
√ ذخیره خوارزمشاهی تألیف سید اسماعیل جرجانی. کتاب دهم این اثر ارزشمند فارسی درباره قراباذین است. این کتاب با این بخش به پایان میرسد.
برای بررسی بیشتر و دقیقتر قرابادین به دو اثر بسیار مهم طبی یعنی مفاتیح العلوم و قانون استناد میکنیم.
در مفاتیح العلوم، خوارزمی در بخش ادویه مرکبه نخست به تریاق اشاره میکند. وی آن را از تیریون یونانی و پادزهری برای برخی سمها میداند. خوارزمی داروهای معجون شده را این گونه نام میبرد. ایارجات (ایاره ها، داروهای مرکب مسهل)، مطبوخات (پختنیها)، حبوب (حبها)، لعموقات (مکیدنیها)، اقراص (قرصها)، جوارشنات (ملیّنها)، اضمده (ضمادها)، اطلیله (مالیدنیها)، ادهنه (روغنها)، اشربه (شربتها)، ربوب (ربها)، انبجات (مرباها) و میبه (داروهای ترکیبی از به و شراب).
وی در ادامه از ادویه مرکب نام میبرد از قبیل، حقن (حقنه ها برای درمان با تنقیه)، شیافات وحمولات و فرزجات (شیاف در مقعد و فرج)، اکحال و ذرورات و برودات (داروی خنکی بخش چشم)، مراهم (مرهمهای جراحات و دملها)، سنونات (داروهای تمیزکننده دندان)، غمر (غمره ها که زنان بر صورت خود میمالند)، غسولات (داروهای شستوشوی زخم)، نطولات (جوشانده ها)، مسکوبات (مایعات صاف شده)، وجورات (داروهای غرغره)، سعوطات (قطرههای بینی)، لدودات (داروهایی که از کنار دهان به بیمار میدهند) و لعوقات (مکیدنیها).
ابن سینا در کتاب پنجم قانون به مواردی مهم از دانش قرابادین اشاره میکند. وی نخست انواع تریاک و دیگر معجونهای بزرگ را بررسی میکند، ازجمله قرص پیاز دشتی، معجون فلاسفه (زندگی)، معجون شلیثا، انوش دارو، معجونهای جالینوس. سپس، به ایارجها (معجونهای مسهل) میپردازد، ازجمله معجون لوغازیا، ایارج جالینوس، ایازج ابتکاری بوعلی. حکیم به گوارشیها نیز توجه میکند، ازجمله گوارش زیرهای، گوارش متوکل، گوارش فلفلها، گوارش خرما، ریم آهن، گوارش هندی، گوارش مشک.
بوعلی در گفتار بعدی به داروهای در دهان ریختنی اشاره میکند، ازجمله کسیلا (بندآورنده اسهال)، کفلمه خربزه، داروهای مفید برای کودکان، کفلمه برای علاج تبداران. همچنین به قرابادین انگشتپیچها (لیسیدنیها) نیز میپردازد، ازجمله انگشتپیچ تباشیر و انگشتپیچ علاج سرفه خشک.
حکیم در مبحث شربتها و ربها به این موارد اشاره میکند: اسکنجبین ابتکار بوعلی، جلاّب، شراب آب دریا، شراب گلابی، شربت غوره، فقاع، شربت انار.
او در گفتار مربّاجات و انبجات مواردی را ذکر میکند: مربای ترنج، مربای به و مربای شلغم. در گفتار قرصها از قرص گل، قرص کافور، قرص زرشک، قرص راوند چینی، قرص گلنار، قرص دهگانه سخن گفته میشود. سپس آبپزها و حبها ازجمله آبپز خاراگوش، حب مشکانیه، حب نمک مسهل، حب راوند توضیح داده میشود.
در مبحث روغنها نیز به روغن سوسن، روغن کدو، روغن داروی گوش و در گفتار مرهمها و ضمادها به مرهم زنگار، مرهم سفیداب، ضماد کعک، ضماد شوکران اشاره میشود. ابن سینا در ادامه کتاب پنجم قانون نسخههای متعددی را درباره هر بیماری مطرح میکند. او شرایط استفاده از هر نسخه را نیز کاملا" توضیح میدهد.
در اینجا چند نسخه را، که در قانون ذکر شده، میآوریم.
گوارش هندی :در تسکین درد قولنج، درد مفاصل، نقرص و درد پشت.
نسخه :سقمونیا ده مثقال، جوز بویا، قاقله، زنجبیل، قرفه، نارمشک، میخک و فلفل هر کدام پنج مثقال، تربد یک صد مثقال، همه این داروها را کوبیده و بیخته در عسل.
دارویی برای کودکان: بدن کودک را از تراوش نم و از خلط ناسازگار پاک میکند.
نسخه :هلیله زرد پنج عدد، ثمر درخت گز بزرگ، عنبر داروسازان، مامیران، پونه بیابانی، گلنار، سمغ فیلزهره، سک، زعفران، قاقله، مازو و نبات هر یک به وزن هلیله ها. همه را کوبیده و با هم مخلوط کرده و بر حسب سن کودک اندازه تناول تعیین شود.
تجویز این نوع نسخه ها در بخش قرابادین قانون و دیگر کتب ذکر شده فراوان است. شیوه تهیه این داروهای ترکیبی بعدها پایه و اساس ساخت داروهای شیمیایی شد.
منابع
1. 1. . ابن ابی اصیبعه، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، شرح و تحقیق از نزاررضا، بیروت، منشورات دارالمکتبه الحیاه.
2. 2. . ابن سینا، قانون در طب، کتاب پنجم، ترجمه عبدالرحمان شرفکندی، سروش، 1367ش.
3. 3. . ابنندیم، الفهرست، ترجمه محمدرضا تجدد، انتشارات اساطیر با همکاری مرکز بینالمللی گفتوگوی تمدنها، 1381ش.
4. 4. . الگود، سیریل، تاریخ پزشکی ایران، ترجمه محسن جاویدان، شرکت بنی اقبال و شرکا، 1352ش.
5. 5. . بوآلو، ژ.، کارنامه بیرونی، ترجمه پرویز ذکایی، تهران، وزارت فرهنگ و هنر، 1352ش.
6. 6. . جشننامه ابن سینا، انتشارات انجمن آثار ملی، ج 2، 1344ش.
7. 7. . خوارزمی، ابوعبدالله محمدبن احمد کاتب، مفاتیحالعلوم، ترجمه حسین خدیوجم، انتشارات علمی و فرهنگی، 1362ش.
8. 8. . دایرهالمعارف فارسی، انتشارات فرانکلین، ج 2، 1356ش.
9. 9. . رازی، ابوبکر محمدبن زکریا، الحاوی، ترجمه سید محمود طباطبایی، تهران، انتشارات جهان کتاب، ج 2، 1380ش.
10. 10. . رامپوری، غیاثالدین محمد بنجلالالدین بنشرفالدین، غیاثاللغات، به کوشش منصور ثروت، تهران، امیرکبیر، 1375ش.
11. 11. . زندگینامه دانشمندان اسلامی، انتشارات علمی و فرهنگی، ج 1، 1365ش.
12. 12. . سرمدی، محمدتقی، پژوهشی در تاریخ پزشکی و درمان جهان، انتشارات سرمدی، ج 1، 1377ش.
13. 13. . سزگین، فؤاد، تاریخ نگارشهای عربی، ترجمه و تدوین از مؤسسه نشر فهرستگان، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ج 3، 1380ش.
14. 14. . صفا، ذبیحالله، تاریخ ادبیات در ایران، تهران، انتشارات فردوس، ج 1، 2، 5 بخش اول.
15. 15. . قفطی، تاریخالحکماء، به کوشش بهین دارایی، انتشارات دانشگاه تهران، 1347ش.
16. 16. . معین، محمد، فرهنگ فارسی، مؤسسه انتشارات امیرکبیر، ج 5، چاپ چهارم 1360ش.
17. 17. . نجمآبادی، محمود، کتابنامه طب سنتی ایران، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، 1374ش.
لغتنامه قرابادین کبیر عقیلی خراسانی
کتاب خطّی قرابادین کبیر در سال 1249ق، در هند با تصحیح مولوی محمدسلیمان هروی با حروف سربی منتشر شده است
این چاپ از حیث دقت و درستی الفاظ نسبت به چاپهای سنگی دیگر درستتر و حائز اهمیتتر است .اکنون با اهتمام وتلاش و توکل به خداوند قادر نسخه خطّی لغتنامه کتاب ارزشمند قرابادین کبیر نسخه سنگی چاپ هند را به متن تبدیل نمائیم.
در لغتنامه حاضر علاوه بر برداشت عین لغات اصل کتاب برای بیشتر لغات تفسیر و شرحی در متن آورده شده ، در این لغتنامه ارزشمند از سیستم سرچ فوری جدید استفاده شده و شما قادر خواهید بود از کلمات کلیدی انواع بیماری ها و داروها و ...مرتبط با طب سنتی استفاده کنید ، توضیح اینکه در این برنامه از دو محیط شرح و ترجمه لغات استفاده کردیم که محیط اوّل ذیل لیست لغات و محیط دوّم که با لمس طولانی هر آیتم از لیست ظاهر میشود دارای محیطی مستقل است که در این محیط قادر خواهید بود مطلب را به اشتراک بگذارید. به دوستداران و محققین محترم داروساز این نوید را میدهیم که اگر عمری باقی بود به تدریج کل مباحث کتاب ارزشمند خطّی قرابادین کبیر به متن تبدیل و در اختیار علاقه مندان قرار دهیم ومن ا..التوفیق
ندای سلامت با طبیعت
مهندس سید رحمت الله انصاری
قابل توجه مراکز پخش و مراکز دانشگاهی و تخصصی طب سنتی و نیاکان :
مطالب ذیل بحث مزاج را مطالعه فرمائید لازم به ذکر است بخش مزاج و طبایع نرم افزار قرا بادین کبیر دارای اطلاعات نسخه خطی
عقیلی خراسانی با جستجو در لیست مطالب موجود است.
تلفن تماس
09123382295
مقدمه ذوالخاصیة
حالات موادغذائی دربدن
غذا ودوای مطلق
غذای دوائی
افعال ادویه واغذیه
امورظاهری وحسی ذوالخاصیة
دوای مسهل ذوالخاصیة
ترکیب مقوی ذوالخاصیة وتاثیرهریک
انواع وشرح ترکیبات
تعریف مزاج
اقسام مزاج
کیفیت مزاج واعتدال بدن
طبیعت ترکیبات صنعتی
روش شناخت تجربی ادویه واغذیه
هشدارهای تجربی ادویه واغذیه
روش شناخت ادویه واغذیه به قیاس
طعم حِریف
طعم مر
طعم مالح
طعم حامض
طعم عفص
طعم دسِم
طعم قابض
طعم حلو
طعم تفر
استشمام ورایحه
لون یارنگ
انواع رنگ
استدلال قیاس
لازمه ترکیب ادویه
مزیت غذا نسبت به دوا
ترکیب ادویه بعداز تشخیص مرض
ضوابط ترکیب ادویه
تشخیص مزاج وترکیب دارو
شناخت درجه طبیعت ترکیبات ادویه
روش استخراج ترکیبات شربت
عمر بعضی از ادویه منفرد
شرح زمان ادراک ومدت عمر ادویه مرکب
علت اختلاف نظر اطباء در خواص ادویه
نگهداری وبرداشت ادویه جات
شرح خوردن وآشامیدن صحیح
تشویه وتحمیص وثقیله
اصلاح یاتدبیر ادویه
اصلاح ذراریح
اصلاح شبرم
اصلاح ادویه نشاط آور
اصلاح دبق
خیساندن وغسل
شناخت عملکرد وخواص ادویه مفرده
شرح بعضی اصطلاحات اطباء
غذای ابراهیمیه مقوی قلب و موافق معده وکبد
امچور(انبه نارس)
اموتهه یا شیره انبه رسیده
شرح انواع غذاهای جزر(زردک) وروش های تهیه آنها
غذای جوزابه
حجراسیوس
حجر افروی
حجربادزهر
حجرالبلور
حجرالبهیت
حجران
حنای مجنون
حی
حی العالم
حیصل
دستورالعمل های ساخت ترکیبات داروهای طبیعی از قرابادین کبیر عقیلی خراسانی
جهت اطلاعات بیشتر با تلفن ۰۹۱۲۳۳۸۲۲۹۵
قابل توجه شرکت ها و ارگان های طب سنتی ونیاکان فهرست ذیل مربوط به نرم افزار
قرابادین کبیر عقیلی خراسانی که شرح کامل هریک از نسخ در نرم افزار ذکر شده واین
نرم افزار دارای امکان جستجو در لیست را دارا میباشد جهت مذاکره
در ادامه تعدادی از فهرست نسخ بعنوان نمونه آورده شده .
با تلفن ۰۹۱۲۳۳۸۲۲۹۵
نسب مولف
داروی آبارداروی الرصاصسرمه رفع التها بشیاف آبارمرهم آبارمیل اسرب دستورابزناتابزن رطبابزن حشایشابزن حشایش دوابزن حشایش حارهابزن مالیخولیاابزن مفاصلابزن مرطبابزن قلمیابزن یبسیابزن نافع رعشهابزن تمدد وکزاز ابزن نافع خدر ابزن نافع کزازو تمدد امتلائیابزن نافع تشنج امتلائی بلغمی ابزن نافع فالج بلغمیابزن تشنج امتلائیابزن نافع فالج واسترخا ابزن نافع قولنج وشاش بندابزن نافع برای کلیه ومثانهابزن قابض نافع بول الدم ابزن نافع سرعت انزالابزن نافع ادرارحیضابزن نافع زنان حامله موارد استفاده درمانی آجردهن اجر نافع سنگ مثانهآردتوله نافع رشدموی سرمرحم آزاددرخت نافع کچلی وروئیدن مویمنافع آس یا برگ موردامراض الراس نافع دردسراورام الراس دهن آس نافع سر ودماغامراض العین نافع چشم وگوش حب الاس مقوی معده ونافع اسهال وبواسیر الزینه طبیخ رفع بدبوئی زیربغل وکنج ران جوارش حب الاس نافع اسهال ورطوبت معدهجوارش حب الاس در امراض معده و اسهالجوارش حب الاس خوزی اسهال حادث ازبرودت جوارش خوزی صغیر نافع اسهال حرارت مزاججوارش حب الاس دارای طبیعت معتدلحب الاس خوزی نافع سوء هاضمهجوارش حب الاس نافع ضعف معده وکبدنسخه حکیم نافع امراض دماغی وضعف معده نسخه محمدبن زکریا نافع معدهدوای حب الاس نافع اسهال کودکانجوارش حب الاس ذخیره خوارزم شاهی دهن الاس ضماد نافع ورم سرضماد د از ابن ماسویه نافع ورم سر ضماد ورم سر از یوسف ساهر دهن الاس ضماد نافع ضربه به سرضماد رویش وسیاه کننده وتقویت موی سر ضماد التحام زخم و سوختگی وتقویت موی ضماد مانع ریختن موی به علت داءالثعلبضماد برای ضربه مزمن به سر ضماد نافع برای رعشه حادث از شراب حب مسکن قی وسرفه واسهال مزمنحب های نافع برای اسهال کودکان وبزرگسالان قطره بینی برای سردرد وسکته وسرسامسویق برای سهال بلغمی شربت لینت آور ونافع ضعف معده شربت برای ورم گوش و نافع درد سرشربت نافع برای ادرارغیرارادی شربت برای اسهال خونی وبواسیرشربت نافع نفث الدم شربت قابض اسهال شربت سرفه و اسهال عارض کودکان ضماد جهت اسهال ضماد برای ورم سر حادث از ضربه ضماد دیگر برای ورم سرضماد ساهر نافع ورم حادث از ضربه ضماد ماساژ برای معده و ضربه سرقرص نافع قی واسهال حادعصاره نافع مثانه واسهال مزمن وسینوزیتقرص نافع اسهالمعجون زکریا رازی برای تقویت معده معجون تقویت معده از عیسی بن مهاربختمعجون نافع ضعف ماسکه معدهمعجون برای تقویت ضعف جاذبه کبدمعجون برای تکرار ادراریضماد مقوی دماغ وورم سر حادث از ضربه خواص آس بری برای تقویت قوه باء وسایر عرق اسو نافع کبد ومعدهعرق آسو نشاط آور آطریلال ضماد آن نافع برصمعجون آطریلال نافع برصآنس النفس نافع مالیخولیا وتقویت حواس ابازیر برای بو وطعم غذا وبرای هضم نافعصنعت وخواص درمانی ابریشم دستور تهیه خاکستر ابریشم نافع چشم خمیرة ابریشم برای تقویت اعصابخمیره ابریشم نشاط آور ودفع وسواس خمیره ابریشم رفع سودا ووسواس ومقوی باءخمیره ابریشم برای تقویت قلب وکبد خمیره ابریشم معجون مقوی قوا خمیره ابریشم برای تقویت قلب واعصای رئیسه خمیره ابریشم برای نسیان وبرودت مزاج خمیره ابریشم بسیار مفید برای تقویت قلبخمیره ابریشم نشاط آور و تقویت معده ودل وجگر خمیره ابریشم برای تقویت قلبخمیره ابریشم دیگر مقوی برای قلب ودماغ وکبدخمیره ابریشم حکیم صالح خان برای تقویت قلبخمیره ابریشم حکیم محمد رضاخمیره ابریشم با مومیائی معجون خمیره ابریشم جهت رضاقلی میرزا پسر نادرشاهپودر ابریشم دفع سودا قوت معده ونافع خونپودر ابریشم مقوی قلب وخفقان حادپودرابریشم برای خفقان وضعف قلب ودماغشراب ابریشم مقوی قلب واعصاب ومعدهشراب ابریشم نافع امراض سودائی وقلب وخفقان شراب ابریشم دیگر برای قلب واعصاب وخفقانشراب ابریشم نافع قلب واعصاب ورم بواسیر وخفقانشراب ابریشم تقویت دل ودماغ وقوه باءشراب ابریشم سید حکیم عمادالدین محمود شیرازیشراب ابریشم حکیم قزوینی مقوی قلب واعصاب ومعده شراب ابریشم فارس تقویت قلب واعصاب وباءشراب ابریشم حکیم باشی نواب شاه سلیمان صفوی شراب ابریشم مقوی قلب و کبد ومعده ودماغشراب ابریشم برای مالیخولیا وتقویت مغز شراب ابریشم مومیائیعرق ابریشم مقوی قلب وقوه باء واعصابمفرح ابریشم تقویت مغز وامراض قلبیمفرح ابریشم جهت اصلاح اخلاط سودا وبلغممفرح ابریشم برای دفع رعشه ومقوی بنیهگیاه ابوخلسا وخواص داروئی ودرمانی آن گیاه ابهل وجوارش وخواص درمانی وکاربرد آنگیاه اترج وکاربرد وخواص درمانی وغذائی آننسخ اترج مقوی باء ونافع صرع و بواسیر ومعده جوارشات اترج جهت تقویت معده ورفع بوی دهانحب الاترج محلل قویدهن (روغن) قشر اترج نافع درد مفاصل ومحللدهن (روغن) پوست درخت اترج وخواص درمانیشراب حماض اترج نافع ضعف معده شراب حماض (گیاه ترش )اترج مقوی قلب ومغزشراب حماض(گیاه ترش ) اترج مسکن ودافع قی ورفع سمعرق پوست زرد اترج مقوی قلب ومعده عرق پوست اترجقرص قندی حماض (گیاه ترش ) اترج نافع یرقان مربای پوست زرد اترج مقوی قلب ومغزوکبد مربای اترج (بالنگ)تقویت معده وقلبمخلل (ترشی پرورده) اترج یا بالنگ مقوی معده وکبد گیاه اثل (شوره کز) وخواص درمانی وغذائیجوارش غذبه (میوه اثل) مقوی معده واشتها آورنسخ گیاه اثل برای درمان ماده معدنی اثمد (سرمه)مقوی باصره وچشم" جواهر سرمه جواهر سرمه" شیاف اثمد نافع افراط حیضقرص اثمد (سرمه)نافع امعا وحفظ جنینکحل الجواهر های (سرمه ها) محافظ روشنائی چشماثیرالملوک نافع بوی بد دهان وورم گلو وجوش دهاناجاس (آلوی زرد وسیاه)نافع هضم وگوارش وخارششراب های آلو نافع سردرد وصفرا وملین و یرقان طبیخ (ترشی) اجاس یا آلوی زرد یا سیاهآلو بخارا نافع سردرد و قلب به سبب سوء مزاج صفرامطبوخ یاجوشانده اجاص (آلوبخار) دفع صفرای معده معجون اجاص(آلوبخارا)مسهل جمیع اخلاطنقوع (خیسانده) آلوبخارا ملین ومسکن حرارت وسردردصفراوی وخارش بدن نقوع (خیسانده)آلوبخارا برای سردرد دموی وصفراوی وسرسام درخت اذاراقی (کچوله) نافع دندان درد ومفاصل وگوش درد وتب بلغمیمعجون اذاراقی جهت ترک اعتیاد نافع درد مفاصل وفالج وگرفتگی عروق معجون اذارقی هندی تقویت باء ورفع کمردرد وفلج وسالمندان گیاه اذخر(کورگیاه) نافع کبد ومثانه ومعده والتهاب رحم ودرد مفاصل ودندان دردروغن شکوفه گیاه اذخرقابض نافع برص ورویش مو وانواع خارش ودندان درد وزخم دهان ولثه روغن میوه گیاه اذخر برای برص وکبد وگرفتگی معدهقرص شکوفه گیاه اذخر نافع اسهالمعجون گیاه اذخراستفراغ ودرد معده گیاه ارجوان (ارغوان)نافع برودت معده وکلیه وشادی آور انواع غذای پلاوا که از برنج ساخته شده وجنبه خوراکی وداروئی دارد گیاه ارز(برنج )خواص درمانی وغذائی آن حلوای آرد برنجحلوای برنج نجان احمدی مقوی قلب وبدن وضعف معدهحلوای برنج بیخ دربهشت نافع درد سر وقلب به علت سودا ومقوی مغز وقلب نان برنج ومصرف صحیح آن سویق برنج قابض ومسکن حرارت غذای شوربای برنج نافع سردرد وکلیه ومثانه شیربرنج معتدل دررطوبت ویبوست وسریع الهضم وافزودن منی ومقوی باءغذای قلیه برنج نافع سردرد وقلب به علت سوء مزاج بلغمی یا سوداوی غذای برنج مآلارزکه منافع مولد منی وموافق معده وامعانسخه ارکجه نافع برای تقویت قلب ومغز عبیرمایه یا اکسیر وروش ساخت آن ارنب بری یا خرگوش وخواص درمانی آن اسارون یا ریشه سنبل بری شامل مشخصات وخواص درمانی آن جوارش اسارون (ریشه سنبل بری) مقوی اعصاب وبرای فلج عرق اسارون مفرح وشادی بخش ومقوی قلبمعجون اسرارالاطباء کبیربسیار مقوی باء ودل و مغز ونافع نقرس وگرفتگی عروقمعجون اسرارالاطبای صغیر افزایش منی وتقویت کلیه ومثانه ومغزگیاه اسطوخودوس مشخصات وخواص درمانی آنترکیبات وخواص درمانی حب های اسطوخودوسروغن اسطوخودوس جهت ورم گوششراب اسطوخودوس ساده نافع برای مالیخولیا ونافع برای سردرد وتعدیل مزاج شراب اسطوخودوس برای مغز ومرض صرع مفید استشراب اسطوخودوس حکیم سدید منضج موادسوداوی وبلغمی وملین ونافع سردرد وجمیع امراض مغزی شراب اسطوخودوس حکیم مومن مقوی مغز ومعده ونافع صرع وسکته وکابوسشراب اسطوخودوس منضج ومنقی اخلاط بلغمیه وسوداویه وجمیع بدن وسر ومغز و سردرد ومرض صرع شراب اسطوخودوس قلمی برای امراض مغزی واعصاب وبیماری صرع وفلجشراب اسطوخودوس ازمجربات حکیم اشرف قمی برای امراض سوداویه ومالیخولیا شراب اسطوخودوس مجرب از برای خدر بلغمیعرق اسطوخودوس مقوی مغزی وبرای عفونت اخلاط ونافع افراد بلغمی مزاج ورعشه سالمندان جوشانده اسطوخودوس نافع برای اخلاط سوداوی ووسواس وجنون ومفاصل وصاف کننده خونمعجون اسطوخودوس نافع برای ضعف بینائیمعجون اسطوخودوس برای معده وبواسیر مفید استمعجون اسطوخودوس نافع برای صرع بلغمی اسفناج وکاربرد درمانی آن صداع اسفناج نافع برای درد سر ومحرک صفرا وسودا اسفناج از قول فخرالدین سمرقندی برای صداع وسردرد اسفناج ازقول مولانا نفیس اسفناج برای امراض مغزی مالیخولیا ووسواس وبرای تشنج اسفناج برای زکام ونزله وسردرد از نگرانی و خناقاسفناج نافع برای امراض ذات الجنب و سینه وسل وسرفه اسفناج نافع برای قولنج وبند آمدن ادرار اغذیه درمانی اسفناج برای رفع عطش وورم مثانه وسردرد حاد صفراویاسفیدباج یا شوربا غذای درمانی امراض سوداوی وجنون وجذامغذای اسفیدباج برای نیکونمودن عقل غذای اسفیدباج برای مرض سهر یا بیداری یا بیخوابیغذای اسفناج برای بیماران مالیخولیا وجنون غذای اسفناج برای بیماران سکته بلغمیغذای اسفناج برای کابوس غذای اسفناج برای صرع سوداوی غذای اسفناج برای فالج واسترخا ولقوه وتشنج اسفنج وکاربرد درمانی آن درطب قدیمشراب مفید اسفندان اسفیداج یا سفیداب ومشخصات وخواص درمانی وکاربرد آنشیاف های اسفیداج یاسفیداب وساخت کاربرد آنها در طب قدیم مرحم های اسفیداج یا سفیداب وروش ساخت وکاربرد آنهاگیاه اسقیل یا پیاز موش وپیاز دشتی کاربرد وخواص درمانی آنمنافع درمانی وکاربرد خل (سرکه) اسقیل انواع خل (سرکه) اسقیل یا پیاز دشتی ویاپیاز موششرح دواهائیکه از اسقیل ساخته میشود وبرای بیماری صرع مفید است شرح سکنجبین های اسقیل وخواص آنهاشرح شراب های اسقیل وخواص درمانی وکاربرد آنها شرح غرغره های اسقیل شرح قرص های اسقیل وخواص درمانی آنهاجوشانده اسقیل وکاربرد درمانی آنهاشرح معجون های اسقیل وموارد مصرف آنها حیوان اسقنقور وخواص درمانی آنجوارش های حیوانی اسقنقور وخواص درمانی آنهاشرح معجون های حیوانی اسقنقوراسود سالخ (مارسیاه) کاربرد وخواص درمانی آنگیاه اشترخار وکاربرد وخواص درمانی آناشق (صمغ درخت اوشه) وخواص درمانی آننسخ مرهم های اشق برای کاربرد درمانی وروش تهیه آنهابخور اشق (اشنه) نافع برای سردرد اختناق وشقیقهجوارش اشق (اشنه) برای تقویت معده وباء غذای اطریه (آش رشته وآش آرد) وخواص درمانی آنهادوای مرکب اعنبر وکاربرد درمانی آن افاویه وموارد مصرف درمانی آن افتیمون وخواص درمانی آنحب های افتیمون که باعث خروج سودا ازبدن و مغز نموده ونافع مالیخولیا است شرح گردهای افتیمون وروش های تهیه ومصارف درمانی آنها شرح ساخت وخواص درمانی سکنجبین های افتیمونجوشانده های افتیمون روش تهیه وخواص درمانی وموارد مصرف آنها خیسانده افتیمون روش تهیه ومواردمصرف درمانی آنهامعجون های افتیمون روش ساخت ومصارف درمانی آنهاترکیب داروئی مغل افتیمون روش تهیه وموارد مصرف درمانی آنهاگیاه افربیون شرح مشخصات وکاربرد های درمانی آنشرح ساخت وخواص درمانی حب های گیاه افربیون شرح روغن های گیاه افربیون روش ساخت وموارد مصرف درمانیشیاف افربیون نافع برای ضعف مثانه ضمادهای افربیون روش ساخت وکاربرد های درمانی شرح ساخت وموارد مصرف درمانی قیروط های گیاه افربیون شرح ساخت وموارد مصرف معجون های افربیونهشدارهای گیاه افربیون درمصرف صحیح آنگیاه افسنتین مشخصات وموارد مصرف آنشرح روغن های افسنتین روش ساخت وموارد مصرف درمانی آنهاشرح شراب های افسنتین شامل روش ساخت وموارد مصرف درمانی آنهاعرق افسنتین روش ساخت ومصارف درمانی آنشرح ساخت وموارد مصرف ضماد های افسنتین شرح ساخت و موارد مصرف درمانی قرصهای افسنتینجوشانده های افسنتین روش ساخت وموارد مصرف درمانی آنها معجون های افسنتین روش ساخت وموارد مصرف درمانی شرح افشرج وعرق های آن وموارد مصرف درمانی آنها شرح افعی ها وموارد مصرف درمانی آنها شرح علامات افعی های سمی وگزش آنها شرح تریاق الافاعی (تریاق افعی ها)وخواص درمانی آن شرح ترکیب تریاق افعی ها ونگهداری وموارد استعمال آن شرح نسخ معتبرداروئی تریاق افعی ها شرح قرص های تریاق افعی ها و منافع وخواص آنهاشرح ساخت وموارد مصرف قرص های ضد سم تریاقشرح منافع ومقادیر شربت های تریاق الافاعیشرح مزاج تریاق فاروق یا تریاق افاعی روش های آزمایش وتست تریاق ها و تقسیم بندی آنها شروط کاربرد تریاق الافاعی برای معالجه ودرمان امراضشرح حب های قرص ها تریاق افعی ها وروش ساخت و مصارف درمانی آنها شرح افیون وماهیت وروش اخذ از طبیعت شرح منافع وضررهای افیون از قول حکما واطبای قدیمشرح دفع ضررهای افیون از بدن شرح مقدار مجاز مصرف وعلامات بیش از حد مجاز وکشنده مصرف افیون شرح علت نشاط افیون وکیفیت اعتیاد به آن شرح روش خوردن افیون برای بیماری ها ومعتادین وشب های ماه مبارک رمضان شرح ترک اعتیاد به افیون وتبدیل آن به دوای دیگر شرح حالات معتادین بعداز ترک اعتیادشرح معالجات حالات معتادین بعداز ترک اعتیاد مدت ماندگاری افیون وکیفیت نگهداری آن شرح کیفیت استعمال افیون در ترکیبات داروئی شرح بدل وافیون تقلبی شرح تعداد مرکبات افیونداراز حکمای قدیمشرح نسخ اناثاسیا (نجات دهندهاثاناسیا صغری (ترکیب داروئی افیون) روش ساخت وخواص درمانی آنترکیب داروئی افیون نسخ ارسطونات ارسطون شامل روش ساخت وخواص درمانی ترکیب داروئی افیون ارسطون صغیر شامل ساخت نسخ وخواص داروئی آنهاترکیبات داروئی افیون با نام افلونیا شامل روش ساخت نسخ و خواص درمانی آنها ترکیبات داروئی از افیون با نام افلونیا رومیه وسایر نسخ شامل روش ساخت و خواص درمانی آنهاافلونیای فارسیه ازترکیبات داروئی افیون با شرح روش ساخت نسخ وخواص درمانی ترکیب داروئی افیون افلونیا محمودی با دستور ساخت وخواص درمانیترکیبات داروئی افیون بانام افلونیا روش ساخت خواص درمانی نسخ ادامه فارسیهترکیبات داروئی افیون بانام افلونیا با دستورات نسخ وخواص درمانی آنها ادامه فارسیهداروهای ترکیبی افیون درذکر نسخ برشعثاوان دستورات ساخت وخواص آنهاترکیب داروئی افیون به نام برش دستور ساخت وخواص درمانی آن بزرک دارو از داروهای ترکیبی افیون شامل دستورساخت وخواص درمانی ترکیبات داروئی تریاق دستورات ساخت نسخ وکاربرد درمانی آنها ترکیب داروئی تریاق کپر دستورات ساخت وخواص درمانینسخه اقراص اقرقومعمابه برای ضعف معده وکبد وسردرد کهنهتریاق کبیر مسمی شلیثا دستورساخت وخواص درمانی تریاق صغیر تریاق اعظم حکیم مومن دستور تهیه وخواص درمانی آن تریاق الاسان برای درد دندان تریاق انفع برای قولنج وفالج و روشنی چشم ونافع معده تریاق العض برای مرض هاری ترکیبات داروئی تفاحه برای تسکین دردجوارش عاج افیونیحب های افیون وصنعت ساخت وخواص درمانی آنها حب های افیون جدوار صنعت ساخت وخواص درمانی وداروئی آنهاحب جوزبوآفیونی برای اسهال اطفال وبزرگسالانحب الزحیر برای اسهال مزمن مفید استحب های سعال افیونی دستورات ساخت ومصارف درمانی آنها حب سفرجل بدل افیون حب شاپور نافع تقویت اعضا سایر حب های افیون شامل روش ساخت وخواص درمانی آنهادحمرثا افیونی شامل دستورات ساخت وخواص درمانیدواهای افیونی دستورساخت وخواص وکاربرد درمانی آنها سفوف افیون برای جلوگیری ازخون ریزی مثانه وکلیه ومقعد و مسکن ورمشموم ترکیب داروئی افیون برای سردرد(صداع) احتراقی شیاف هائی که ترکیب داروئی آنها از افیون است ضمادهای افیونی شامل دستورساخت نسخ وخواص درمانی آنهاطلا های افیون(کرم مالیدنی افیون) روش های ساخت و موارد مصرف درمانیترکیب داروئی افیونی فتیله شامل روش ساخت وخواص درمانی معجون ابوسلیم افیون مسکن درد شامل روش ساخت و خواص درمانی قرص های افیونی شامل روش ساخت وخواص درمانی هریک از آنها قطره های افیونی روش ساخت وموارد کاربرد وخواص درمانی معجون قفطارغان روش ساخت وخواص درمانی آن کاسکبینج معجون افیونی فارس برای بیماری های زنان لخلخه منوم افیونیترکیبات داروئی افیونی لطوخات روش ساخت ومصرف ترکیب داروئی مروخ افیونی برای بیخوابی و مرهم جراحتمعجون ابوماهر نافع کلیه ومثانه وبند آمدگی ادرار ومسکن دردهای تناسلی ومقوی اعضا معجون اختلاف برای درمان اسهال بلغمی معجون اسود برای بیماری روده ای زحیرو اسهال کهنه مفید استمعجون اعظم نافع بیماری روده ای زحیر واسهال مزمن معجون افیونی جهت بیماری های معده وروده معجون بارزد بی حس کننده دندان ومسکن وجع معجون بدل افیون دارای خواص ترک اعتیادمعجون بزم اراشهجانی بسیار مفرح ومقوی اعصاب وآلات تناسلیمعجون بولس برای تقویت حافظه معجون ربع برای فروکش تب مصرف داروئی داردمعجون رضوی بسیار نافع برای تقویت قوه باءمعجون ضمیری نافع برای فلج وامراض مغزی واعصابمعجون غیاثی نافع از برای درد سرمزمن معجون غیاثی برای قوه باء معجون قبادالملک جهت ورم مفاصل ونقرس وتسکین درد معجون قدرت دراکثرامراض بلغمی نافع است معجون قیصر فیلجوس برای بیماری خفقان وصرع و معده وعفونت خون و هضم مفید استمعجون مبهی نافع افزایش منی ونعوظ آور ومقوی کمر وبازآورنده جوانیمعجون الملک جالینوس نافع نقرس وسنگ کلیه ومثانه ویبوستمعجون میعه برای اسهال مزمن ومرض روده ای زحیر مفید استمعجون منقول نافع برای فلج ودافع رطوبات و برای مفاصل مفید استمعجون هرمس نافع ازبرای مرض روده ای زحیر وورم کبد مفرحات برای تقویت باء وکمر وازدیاد منی وتقویت کلیهمفرح جواهری نافع خفقان ووسواس وفکر وتقویت مغز وکبد وقلب بخور مخدر مسکن سر ودندان وگوشتریاق الذرب جهت ضعف معده وروده وقبض شکم وتقویت اعصابحلوای تخم خشخاش مقوی مغز وبدن استحلوای کوکنارنشاط آور ونافع نزلات وسرعت انزال خمیره خشخاش نافع نزلات ودرد سینه وسرفه وسل و تسکین اوجاع داروی ترکیبی دیاقوذا (شراب خشخاش) نافع نزلات حاره وسرفه خشک وسینه وحلق را نرم میکنندرب خشخاش جهت نزلات حاره نفع بسیار دارد شرابهای خشخاش جهت منع نزلات وبی خوابی وسایر امراض نافع است ضماد خشخاش از محمد بن ذکریاعرق خشخاش دستور تهیه وخواص درمانی آن قرص های خشخاش نافع اسهال خونی وذات الریه ومثانه وسایر خواص درمانیمرهم کوکنار جهت زخم شمشیر وسرطان وزخم کهنهلعوقات خشخاش شامل روش ساخت وخواص درمانی آنها اقحوان (بابونه گاوچشم) شامل مشخصات گیاه وخواص درمانی روغن اقحوان برای ترمیم جراحات وعصب وورم اسافل بدن وصلابت رحم ودرد گوشنطول اقحوان نافع برای بیخوابی سالمندانماهیت اقلیما وخواص درمانی آن احتراق اقلیما روش شستن اقلیما صنعت اقلیمای نقره واقلیمای ذهبی واقلیمای صبر اکسیریه (اکسیرجامع) مسهل اخلاط فاسد درهرمزاج ومقوی حفظ اکسیر الحیوه جهت امراض مغزی وتقویت روحی ودفع سودا ومصلح معده وکبداکسیر ذوالخاصیه جهت امراض مغزی وتقویت روحی وضعف قلب وسینه نسخ اکسیرین برای چشم شیاف های اقلیمیا وروش های ساخت وخواص آنها اکلیل الملک (گیاه قیصر) شامل مشخصات ومصارف درمانی آن املج (امله) شامل مشخصات و خواص داروئی ودرمانی آن الومالی (عسل داود) برای درد عصب ومفاصل مفید است اقسام انوش داروها معجون انوش داروی ساده شامل روش ساخت وخواص درمانی آن انوش داروی لولوی شامل دستور ساخت نسخ مختلف جهت نشاط وتقویت قلب ومغز ومعده وکبد وهاضمه واشتها شرح جوارشاتی که ترکیب اصلی آنها املج یا امله است ونافع قلب وکبد ومفرح ونشاط آور واشتها آور هستند روغن املج (امله) سیاه کننده موی وبرای تقویت بدن گرد املج (امله)جلوگیری از اسهال مقوی معده وکبدشراب املج (امله) بی نظیر برای تقویت معده ترشی شوراملج (امله)مقوی قلب وهاضم واشتها آور مربا املج (امله)مقوی قلب ومعده ومغز جوشانده املج(امله)برای مالیخولیا حادث ازاحتراق صفرا معجون املج(امله)مفرح وبرای مالیخولیامفرحات املج (امله) جهت خفقان حاد ومالیخولیا وشقیقه و سودا وصرع معجون نبیذ املج (امله ) اشتهاآور ودفع رطوبات معده ومانع بخار از معده به سر انبج(انبه) شامل مشخصات وطبیعت گیاه وخواص درمانی آب افشره انبه نافع برای طحال واشتها آورچینی ابنه خام هاضم ومفشی ریاح میباشد حلوای ابنج (ابنه) بی روغن مسکن صفرا ومقوی قلب وکبد ومسکن عطش افشرج ابنج (ابنه)مقوی اشتها ومطیب نفس ومفرح عرق آب ابنج (ابنه)خامقرص هسته ابنج (ابنه) قابض ومقوی معده وخوشبوکننده دهانمربای ابنج (ابنه) مفرح ومقوی نفس ودافع خفقانانبرباریس وامیرباریس (زرشک وذارج ) مقوی کبد وقلب و مسکن حرارت معده وقطع صفرا وتشنگی ارغیس(ریشه زرشک) مقوی کبد ولثه ومسکن درد دندان ونافع زخم دهاناغذیه انبرباریس(زرشک) نافع کبد ومقوی معده جوارش انبرباریس(زرشک)مسکن حرارت ومقوی کبد گرد انبرباریس (زرشک) نافع برای ورم حاد کبد وحرارت کبد وتقویت کبد و معدهشراب های انبرباریس (زرشک) جهت دفع سموم کشنده وخفقان وضعف اشتهاشرح نسخ سکنجبین های انبرباریس(زرشک) مسکن حرارت وحرارت معده وقلب وصفرابرشرح قرص های انبرباریس(زرشک)نافع برای عفونت بلغم وورم کبد ومعدهمفرح انبرباریس(زرشک)لولوی نافع خفقان حاد وتقویت قلب وبدن خیسانده انبرباریس (زرشک) برای غلیان خون وامراض دموی انجبار قسمی مسکن قی ومقوی اعضا وامعا وجهت تسکین التهاب صفرا وغلیان خون وضعف اشتهاحب انجبار برای خشک کردن دربدنسفوف انجبار (گردانجبار) برای بیماری نفث الدمشرابهای انجبار جلوگیری از خونریزی رحم ومقعد ومقوی معده وکبدلعوق انجبار(خیسانده انجبار)جهت خشکاندن چرک وسل وبواسیر مغلی انجبارجهت اسهال دموی و مرض روده ای زحیر وصفرا مفید است شرح جوارشات انجدانی نافع جهت برودت معده وکبد دهن انجدان(روغن انجدان) جهت خنازیر وعروق ونقرس ومفاصل مخلل ساق انجدان نافع معده وقطع اخلاط غلیظ وبرودت معده وتب وکم اشتهائی وسوء هاضمه معجون انجدان برای دفع انواع کرمهای شکم انجن برای تقویت وروشنائی چشم شرح زرورات انزروت نافع برای چشمشرح شیافهای انزروت برای چشم وتنقیه بدن ودماغ ضماد انزروت جهت دمل ها قطره های انزروت نافع چرک گوش وصدای گوشمرهم انزروت برای محل زحم وجراحات ودملدواءالانافح بسیار مقوی قوباء ونعوذ آورمعجون های انفحه بسیار مقوی قوه باءنسخه انکباب (بخوردادن) نافع برای صداع یا سردردنسخ انکباب ( نسخ بخور) سرگیجه ومرض سدد یا گرفتگی مجاری عرق نسخ انکباب (نسخ بخور) برای مرض لقوه یا لمس شدن بدن از بلغم انیسون (بادیان رومی) شامل مشخصات وخواص درمانیدستور تشویه انیسونبخور انیسون نافع برای درد سر وشقیقیهنسخه انیسون برای مرض لیثرغس یا مرض نسیاننسخ انکباب(نسخ بخور) برای امراض درد گوش حادث از یبوست وسردرد یا صداع وزکام ونزلهنسخ انیسون برای امراض کابوس صرع ولقوه وفلج وسرفه مزمن وکری وسنگینی گوش دهن انیسون(روغن انیسون) جهت مرض استسقاگرد انیسون برای دفع بادهای معده از خلط غلیظ عرق انیسون محلل وهاضم غذانسخ قرص های انیسون برای امراض کبد و مقوی کبد وملین طبع است معجون انیسون برای مرض استسقای طلبی بدون حرارتاوز(مرغابی) خواص غذائی ودرمانی آن اهلیج(هلیله) شامل مشخصات وخواص درمانی اهلیج اصفر (هلیله زرد) شامل مشخصات وخواص درمانی آناهلیج هندی (هلیله سیاه) شامل مشخصات وخواص درمانی آن اهلیج چینی شامل مشخصات وموارد مصرف درمانی آنمربا اهلیجات برای تقویت معده وهضم کننده غذا ونافع تحلیل نفخ معدهاطریفلات (معجون سه میوه اهلیج وبلیج واملج )شامل مشخصات وخواص اطریفل های اسطوخودوس برای اخلاط بلغم وسودا ونافع برای صرع سوداوی وبلغمی ومرض لقوهاطریفل افتیمونی پاک کننده معده وتنقیه دماغ ورفع کننده سودا وبلغم ونافع مالیخولیا اطریفل اکبر نافع برودت معده وافزایش باءاطریفل تربدی نرم کننده طبع وپاک کننده معده از صفرا وبلغم اطریفل جوزجندم میل به خاک خوردن قطع کنداطریفل خبث الحدید ها نافع بواسیر و ضعف مثانه وجمع امراض حادث از رطوبت وبلغم به علت ضعف هاضمه اطریفل دیدان دافع کرمهای بزرگ وکوچک وتنقیه فضولات فاسد معدهاطریفل زبیب نافع بیماری صرع اطریفل رمانی مسهل صفرا وبلغم وتنقیه معده ودماغ وقطع نزلات ومنع صعود بخارات به دماغاطریفل سنای مکی نافع برای وسواس ودیوانگی وسایر خواصاطریفل صغیر گشنیزی مقوی معده وبرای درد های گوش وسر وچشم که حادث از بخارات معده نافع است اطریفل عرق مدنیاطریفل غددی نافع امراض خنازیر وخوانیق وجمیع امراض سوداویاطریفل قنبیلی برای رطوبی وبلغمی ومفاصل اطریفل فارسی مقوی مغز و باز کننده سدد یا گرفتگی عروق اطریفل کبیر نافع برای سوء هاضمه وبرودت معده وامعاومقوی معده واسترخای مثانهاطریفل ماهان (ماهون) برای برص ومحافظ سیاهی مو وبرای امراض بلغمی وسوداوی اطریفل متوسط برای بیماری های حادث از صفرا وبلغم وسودا وصداع وسرگیجه وکابوس اطریفل مسهل دفع سه اخلاط مقوی معده ومغز وکبدنسخ اطریفل ملین ومقلی برای بواسیر واسهال وجمیع امراض حادث ازبرودت بلغم نسخ اطریفل نافع امراض دماغی حادث از اخلاط مرکبه ومقوی معده ومغز وموی وچشمنسخ جوارشات اهلیجی برای اشتها وبواسیر و باد شکن ومقوی قلب ومعده وامراض روحی ادهان کلکلانج(روغن میوهای هلیله وبلیله وامله) برای تشنج وعروق ومفاصل ولقوه وقولنج رب اهلیج مسهل صفرا ونافع برای صداع صفراوی وسایر امراض صفراوی حب های اهلیج ( هلیله )شامل دستورات ساخت وخواص درمانی آنها دواءالاهلیج ازطب الائمه نسخ سفوفات اهلیج(نسخه های گرد ترکیبات هلیله) دستورساخت وخواص درمانی شراب های اهلیج(هلیله) ملین ومقوی معدهعرق اهلیج (عرق هلیله) مبهی ومشهی ومکیف ومنشط استفیروزنوش نافع برای ریاح بواسیر وبلغم خام ومقوی معدهقرص هلیله برای ضعف معده بلغمی شرح نسخ کلکلات یا کلکلانج (نسخ میوه هلیله وبلیله وامله) شامل ساخت وخواص درمانی نسخ مطبوخات اهلیج (هلیله) شامل دستورات ساخت وخواص درمانی معجون های اهلیج (هلیله)شامل دستورات ساخت وخواص درمانی آنهامفرحات اهلیج (هلیله)شامل دستورات ساخت وخواص درمانی آنهامعجون های بخاح برای امراض دماغی نقوعات اهلیج (خیسانده های هلیله) شامل دستورساخت وخواص درمانی آنهاایرسا(ریشه سوسن) شامل مشخصات گیاه وموارد مصرف درمانی آن پادزهر حیوانی وخواص درمانی آن شرح پیدایش وشناخت خواص درمانی پادزهر در ولایت فارس مشخصات کیفی وروش آزمایش پادزهر حیوانیمزاج وکیفیت وخواص پادزهر حیوانیدستورات خوردن حجرالتیس(پادزهرحیوانی)وخواص آنحب های پادزهرحیوانی جهت تقویت قلب ومغز وکبد پادزهرمعدنی شامل مشخصات وخواص آنحب های پادزهرمعدنی شامل دستورساخت وخواص درمانی آنهاسفوف پادزهرمعدنی (گرد پادزهرمعدنی) برای تقویت هاضمه وقلب ودماغبادرنجبویه شامل مشخصات وخواص درمانی آنشراب بادرنجبویه برای امراض سوداویه دماغی وسدهای دماغی وخفقان وسوءمزاجعرق بادرنجبویه مقوی اعصاب ومعده ومفرح وهاضم نسخه بادمهرج جرجانی برای ریاح غلیظه معده وسدهای کبد وطحالنسخ باسلیقون ها شامل روش ساخت وخواص درمانی آنها نسخ پاشویه ها جهت جمیع امراض دماغی از جمله صداع نسخه بتیسه نافع جهت امراض بارده وسرد مزاجان وسالمندانپخته جوش نافع برای معده وضعف آن وبرودت کبد وورم مفاصل وقولنج ولقوه ونسیان نسخ بخورهای مختلف درمانی شامل روش ساخت وخواص درمانی آنها برودات شامل روش ساخت وخواص درمانی بسباسه (بزربازو) نسخ جوارشات بسباسه مقوی باء وهاضم وخوشبوکننده وسایر خواص درمانی دهن بسباسه (روغن بسباسه) نافع قولنج ومقوی دماغ ومعده وقلب وجمیع امراض رحم وتناسلی معجون های بسباسه مقوی اعصاب ومعدهبسد (ریشه مرجان) شامل مشخصات وخواص درمانی قرص های بسد نافع برای اسهال دموی وقذف خون معجون بسد نافع برای خونریزی بیش از اندازه درحیض و اسهال دموی ونفث الدم بسفایج شامل مشخصات وخواص درمانی آنحب بسفایج بلغم وسودا را از معده پاک کند وتنقیه دماغ مینمایدسفوف بسفایج(گردبسفایج)مسهل سودا وخلط محترق سوداویشراب بسفایج مسهل سودا مطبوخ بسفایج (جوشانده بسفایج) جهت درد معده وبواسیر وصرع وامراض سوداویبصل (پیاز)شامل مشخصات وخواص درمانی آنحسو بصل (پیاز) نافع سرفه بارد و مقوی باء دواءالبصل مولد منی ونعوذ آور مرهم های بصل (پیاز) روش ساخت وموارد مصرف درمانی مخلل بصل (ترشی پیاز)جهت یرقان واشتهاآوروتقویت هاضمهبط(اردک)شامل مشخصات و خواصدهن البط(روغن قاز یا اردک) برای ورم مفاصلشراب بطیخ وصنعت آنمربای پوست هندوانه جهت برسام ووسواس وپیسی ودرد سینه وضعف معده وتقویت هاضمه غذای بغرا مسکن قی وصفراوی والتهاب وتشنگی ومقوی بدن بقله الحمقاء(خرفه)شامل مشخصات وخواص درمانی آن بلادرشامل مشخصات وخواص درمانی آنشرح ترکیبات داروئی عسل بلادرانقردیاکبیر برای جمیع امراض معده وصداع وجنون وهزیان والتهاب کبد وطحال وکلیهانقردیا صغیر نافع برای رعشه ولقوه وفلج وپاک کننده اخلاط وکلیه ومثانه جوارشات بلادر وروش ساخت وخواص درمانی آنهادهن البلادر (روغن بلادر)برای بواسیر وجمیع امراض ریاح غلیظهعرق بلادربرای جمیع امراض بلغمیه ومفاصل وتشنج وسالمندی نسخه لبانه الطولونیه جهت سرعت انزال وتقویت باهمعجون بلادر جهت اعصاب وتقویت دندان ولثه ودفع امراض فلج ولقوه ورعشه وسکته ونقرس ومفاصل بلسان شامل مشخصات وخواص درمانی وموارد مصرف آن معجون بلسان نافع مثانهمعجون بلوط شامل مشخصات وخواص سفوفات بلوط(گردهای بلوط) برای بیماری سلس البول یا ادرار ریزی معجون عطائی برای جهت دفع سرعت انزال و خودادراریبن (قهوه) شامل مشخصات و خواص مضره ومفید قهوه نسخ بنادق البرودات نافع جهت مجاری ادرارمعجون بنادیقون نافع برای سردی معده وکبد بنفسج(بنفشه) مسهل صفرا ومسکن عطشجوارش بنفسج(بنفشه)مسهل سودا و بلغم حب های بنفسج(بنفشه)صداع حادودردگوش ودردسینه وسرفه وسایرخمیره بنفسج(بنفشه)دفع صفرا وبرای امراض عفونت خون وذات الجنب وذات الریه شراب های بنفسج (بنفشه)برای تسکین غثیان خون وتلیین طبعدهن بنفسج(روغن بنفشه)جهت خشکی دماغ وسرفه ونرم کننده اعصاب ومفاصلدواءالبفسج (دوای بنفشه) دفع صفرا وبلغم ازاندامهاقرص های بنفشه جهت امراض حاره که بایبوست طبع همراه باشد لعوقات بنفشه جهت سرفه وقولنج ورمی وصفراوی معجون های بنفشه نافع امراض صفراوی ودفع سرفهانواع نسخ بوزه ها (نبیذ)وذکر مواردی ازآنها بیش وهلاهل بیض (تخم مرغ) مشخصات وخواص حلوای تخم مرض مقوی دهن البیض(روغن تخم مرغ) نافع درد دندان ورویانیدن موی وآماس مقعد وبواسیرنسخ عجه یاخاکینه یا کوکو تابنول شامل مشخصات گیاه وخواص درمانی آن عرق های تابنول جهت درد شکم وتقویت معده وخوشبوکننده دهان ریشه تربد شامل مشخصات وخواص وروش مدبر(آماده کردن)برای کاربرد ترکیبات داروئی جوارش تربدی مسهل تنقیه معده ودفع فضولات حب های تربدی دفع سودای بلغمی ازبدن ونواحی قلب ومغز دوای تربد نافع برای بلغمی مزاج نافع صرع ومالیخولیا رب تربد مقدارکم خواص داروئی قوی نافع صرع ومالیخولیاسفوف تربدی (گرد تربد)دفع بلغم ونافع برای امراض بلغمی شراب های تربدی دفع صفرا وبلغم عفونیمعجون های تربدی برای قولنج ودفع بلغم ودرد کمر ترنجبین وخواص داروئی ودرمانی آنشراب ترنجبین برای سل وسرفه ونفث الدم ونفث المدهمعجون ترنجبین مقوی باء وملین طبع تریاق هائی که درآنها افیون نیست وطرز تهیه نسخ وخواص درمانی آنهادانه گیاهی تشمیزج(چشمیزک)دارای خواص قابض ومحلل ومقوی باصره نسخ ذرورتشمیزج جهت امراض مختلف سفوف تشمیزج (گرد تشمیزج) جهت بواسیر خونی وسرعت انزال وسیلان منی قطره های تشمیزج(چشمینه) نافع ومسکن التهاب چشم کحل تشمیزج(سرمه چشمینه) جهت بیماری چشم تفاح (سیب) شامل مشخصات وخواص داروئی آن جلنجبین تفاح(سیب مربا) برای ضعف دل ومغز جوارشات تفاح(سیب) جهت تقویت احشا ومعده ومغز وهاضمه وقلب حلوای تفاح(سیب) مقوی معده وکبد وخلط آوررب تفاح (سیب) جهت رفع غشی شراب تفاح (سیب) مقوی معده ونیکوکردن رنگ رخساروبوی خوش دهان ونافع تنگی نفس ورفع قی واسهال عرق تفاح(سیب)برای تقویت قلب تمر(خرما) و انواع و مشخصات وخواص آنها دواءالتمر(دوای خرما) مقوی باء تمرهندی ملین طبع ومسهل صفراواخلاط وبرای فشارخونمربای تمر(خرما) جهت تقویت قوه باءجوارش تمری(خرمائی) برای بند آمدگی ادراروقولنج ودرد معده حلوای بزرتمرهندی برای قوت باء وامساک منی شراب تمرهندی مسکن عثیان صفراوی وملین طبع ومسهل صفرا واخلاط محترقه مربای تمرهندی معجون تمرهندی برای قولنج تنباکو شامل مشخصات وخواص درمانی آنکوراکو جهت درد دندان وتقویت دندان ولثه وخوردن آن جهت طحال وکرم های معده شرح نسخ تنزوها توت شامی شامل مشخصات وخواص درمانی تودری شامل مشخصات وخواص درمانی آن توتیا شامل مشخصات و دستورالعمل ها ساخت نسخ وخواص درمانینسخ توتیا جهت جذامفهرست بخش اوزان در ذیل آمده شرح کامل خطی آن باامکان جستجو در نرم افزار
موجود است با تلفن 09123382295 تماس حاصل فرمائید .
مقدمه اوزان
قیراط
دانق
درهم
مثقال
ذینار
مدبع
صاع
قنطار
عین الدیک
ماشه
انه پنح
وانه دوپیه سکه
تانک
توله
مهر
پیشه عالم
من عالم
ارز
مثقال صیرفی
ورتی
سیر
پنج نار
من تبریز
نیم من تبریزی
یک چهار
پنجاه
سیه
پانزده
ابولو وابولس
ادویه وابوقیوس
استار
اکسوفافن
اوقیه
ابولات
اونقوش
باقلااسکندریه
باقلامصریه
بردارصغیر
جرجروجرجیر
جربونه شامیه
جوح
جوزه
جوزه بنطیه
جوزه منکیه
حامای صغیر
خرمه
خرنوب
خرنوب شامیه
دانق
درخمی
درهم
درهم تام
سامونا
سکرجه
سکرجه کبیره
شعیره
صدفه کبیره
صدفه صغیره
صدفه
طسوج
غرامی
فلنجاریک
فوطیل
قواشوس
قیاما
مراشوس
کف
کناش
ملعقه
مسطرون
من اسکندرانی
ناطل ونیطل
نواة
وسیعون
هامین
یمیناسه
ابریق
طالیقون
انطالیقی
دماع
قسط
قسط انطالیقی
ازکیل
قوطولی
کیلچه
کیله
مشربه
مکوک
من مکی
من رومی
من مصری
من اسکندرانی
من قطری
تحویل درهم
تحویل مثقال
تحویل مادون
تحویل مادون مثقال
تحویل اوزان
شاید داروی ساده و تکی، نیاز پزشک را در خصوص درمان بیمار برآورده میکند. اما مزه دارو طوری است که طبیعت آن را برنمیتابد، و معده از قبول آن اجتناب مینماید. ترکیب داروهای دیگری که هم کمک کار داروی اصلی باشد، و هم باعث اصلاح مزه آن گردد، لازم و ضروری است.
بدرقه دارو تا اندام هدف
در بحث داروسازی پزشکی سنتی، رسیدن دارو به اندام هدف بایسته است. چون اگر این امر محقق نگردد و دارو قبل از رسیدن به اندام در اثر هضم و مخلوط شدن با غذا و ... اثر خود را از دست بدهد، دیگر تاثیر مورد نیاز را نخواهد داشت. از این جهت لزوم داروهای مرکب، داروهایی که داروی اصلی را تا اندام هدف بدرقه نماید، بسیار حایز اهمیت است.
سرعت عمل در تاثیر
داروهای تکی و سادهای هستند که انتظار پزشک را در درمان برآورد میکنند ولی در رسیدن به اندام هدف تاخیر دارند. برای مثال: قرص کافور که برای حرارت مزاج قلب تجویز میشود، در رسیدن به اندام هدف تاخیر دارد. زعفران کار سرعت بخشیدن به قرص کافور را انجام میدهد، و همین که قرص کافور به قلب رسید، زعفران از او جدا میشود.
کاهش سرعت سیر دارو برای کفایت تاثیر
داروهایی هستند که در تاثیربخشی و درمان بیماری، موثر و کافی هستند، ولی بسیار تند و تیز عمل میمنند و فوراً از محل اندام هدف عبور کرده و فاصله میگیرند. باید برای تاثیردهی مطلوب این داروها، از سرعت آنها کاسته شود. اکثر داروهای بازکننده انسدادها این چنین هستند و سرعت زیادی دارند. برای این مورد میتوان تخم ترب را در داروهای بازکننده انسداد کبدی مثال آورد. تخم ترب باعث تاخیر داروی ضد انسدادی در مبد شده و در این تاخیر، دارو کارش را در کبد انجام خواهد داد. .
با افزودن داروی دوم، مزاج دارو از حالت اول خارج شده و بحث مزاج مرکب بروز میکند.
برای بدست آوردن مزاج مرکب دارویی که از زنجبیل که در دویم گرم و خشک است و کندر که در سیم گرم و خشک است و بنفشه که در دویم سرد و تر است، بدین صورت عمل میکنیم:
مجموع درجات گرمی و سردی و شربتها (واحد میزان مصرف) هر یم از اجزاء را جداگانه بدست آورده بعد با جمع آنها مجموع کلی حاصل میشود. این مجموع کلی را از بزرگترین عدد بدست آمده تکی کسر کرده و بر قدر شربتها تقسیم مینماییم، حاصل مزاج مرکب خواهد بود.
قرابادین
قرابادین، یا داروسازی یکی از مباحث اصلی در طب سنتی است. لزوم داروسازی زمانی بیشتر احساس میشود، که داروی تکی یا مفرد نتواند بیماری را معالجه نماید، یا شخصی چند بیماری داشته باشد. در این صورت ممکن است یک داروی ساده نتواند بیمار را معالجه نماید. البته اگر یک داروی تکی پیدا شود که به تمامی موارد مورد نیاز بیمار پاسخ دهد و بیمار و بیمارها را کفایت نماید، بهتر است با همان داروی تکی معالجه گردد و از بکار بردن داروهای مرکب پرهیز شود.
ادامه مطلب ...